چرتکه از دیرباز در شرق و غرب به عنوان یک وسیله محاسباتی معمول بوده است. انواع مختلفی از چرتکه وجود دارد ما امروز در آی آر میکس روش کار با این ماشین حساب اولیه را به شما یاد می دهیم طوری که در نهایت شما بتوانید با کمک آموزش کار با چرتکه بصورت تصویری  جمع و تفریق را به راحتی انجام دهید و با کمی مهارت ضرب دو رقمی را نیز انجام دهید.

چگونه با چرتکه در خانه کار کنیم؟

How to Use an Abacus

آموزش چرتکه برای بزرگسالان کار ساده ای هست چون ۴ عمل اصلی را بلد هستند و نیازی به مرور آن ها ندارند. با این حال روش کار با چرتکه ایرانی کمی تفاوت دارد و ما امروز در این مقاله روش کار با چرتکه ایرانی را آموزش نمی دهیم و مدل سخت تر آن یعنی طرز کار با چرتکه قدیمی ژاپنی یا سوروبان را به شما آموزش می دهیم. ما در ادامه در سایت آی آر میکس به بررسی روش کار با چرتکه ژاپنی می پردازیم.

آغاز به کار با چرتکه

یک سوروبان استاندارد باید دو قسمت داشته باشد چهار مهره در قسمت پایین و ۱ مهره در قسمت بالا. هنگامی که می خواهید کار با چرتکه را آغاز کنید باید مهره های ردیف بالایی در بالا و مهره های ردیف پایین در پایین باشند این کار سبب می شود که چرتکه به اصطلاح صفر باشد. به تصویر زیر دقت کنید در این حالت چرتکه عدد صفر را نشان می دهد.

جایگاه اعداد در چرتکه

همانند یک ماشین حساب مدرن در روش کار با چرتکه ایرانی هر ستون در چرتکه به یک جایگاه خاص اشاره دارد. برای مثال همانگونه که در تصویر می بینید ردیف اول از راست به یکان ( یعنی اعداد ۰تا ۹ ) و ردیف دوم به دهگان ( یعنی اعداد ۱۰ الی ۹۹ ) اشاره دارد و همینطور به ترتیب ،صدگان، هزارگان و غیره. نکته ای که باید دقت کنید این است که شما می توانید ردیف اول را برای اعشار در نظر بگیرید و جمع و تفریق های اعشاری هم انجام دهید.

حالا به تصویر زیر نگاه کنید همانطور که می بینید مهره بالایی نماد عدد پنج است و هنگامی که ۴ مهره پایینی در پایین باشند عدد ۵ را نشان می دهد.هنگامی که در عدد ۴ هستید ۴ مهره پایینی شما در بالا قرار دارد و برای رسیدن به عدد ۵ کافیست اولا هر چهار مهره را پایین بیاورید و دوما مهره بالایی را نیز پایین بیاورید حالا همانند تصویر می توانید عدد ۱۲۳۴۵ را ببینید که در چرتکه چطور نمایش داده می شود.

جمع کردن اعداد در چرتکه

ما جمع اعداد با چرتکه را با یک مثال به شما آموزش می دهیم ابتدا تصور کنید قرار است عدد ۱۲۳۴ را با ۵۶۷۸ جمع کنیم. ابتدا مانند تصویر ۱۲۳۴ را وارد چرتکه می کنیم و حالا از سمت راست عدد ها را جمع می کنیم یک به علاوه ۵ می شود ۶ و ۲به علاوه ۶ می شود ۸ تا اینجا معادله آسان است و مانند تصویر زیر به راحتی اعداد را به ۶ و ۸ تبدیل می کنیم.

در مرحله بعد طرز کار با چرتکه قدیمی ۳ را با ۷ جمع می کنیم عدد حاصل ۱۰ است. است همانند تصویر ابتدا ستون دوم را برابر ۰ قرار داده و سپس یک ده را به ستون قبلی منتقل می کنیم و از ۸ به ۹ تبدیلش می کنیم. و برای آخرین رقم ۴ را با ۸ جمع می کنیم و جواب معادله را که ۱۲ است به دست آورده و دو را در ستون یکان وارد می کنیم و یک دوازده را به ستون قبلی اضافه می کنیم که جواب معادل ۱ می شود.

در نهایت می بینید که ما به جواب صحیح( در نصویر زیر  ) رسیدیم. به عنوان یک نکته باید بگوییم که تفاوتی ندارد اما راحت تر آن است که عدد بزرگتر را اول وارد کنید و سپس عدد کوچکتر را با آن جمع کنید اما در عمل ( همانطور که در مثال بالا دیدیدم ) نتیجه هیچ فرقی ندارد.

تفریق اعداد در چرتکه

تفریق اعداد در چرتکه بسیار ساده و همانند ضرب آن است ما کارمان را همانند جمع با یک مثال شروع می کنیم. ما عدد ۹۳۲ را منهای ۸۶۷ می کنیم تا ما با نحوه عمل منفی در چرنکه آشنا شوید. نکته این است که این کار مانند جمع کردن یک عدد مثبت با منفی است و مفهوم یکسانی را می رساند. برای شروع عدد بزرگ را وارد دستگاه می کنیم یعنی ۹۳۲ را در چرتکه وارد می کنیم.  در تفریق هم  از چپ به راست ابتدا ۹ را از ۸ کم می کنیم و جواب حاصله یعنی ۱ را وارد چرتکه می کنیم . در گام بعدی باید ۳ را از ۶ کم کنیم برای این کار به ۳ عدد ۱۰ را اضافه می کنیم و از سنون قبلی یک مهره کم می کنیم. همانطور که در تصویر می بینید ستون قبلی اکنون برابر ۰ شده است.

حالا ۱۳ را از ۶ کم می کنیم که جواب ۷ می شود ،عدد هفت را با پایین آوردن مهره ردیف بالا و بالا بردن دو مهره ردیف پایین شکل می دهیم . حالا در گام آخر باید ۲ را منهی ۷ کنیم همانند مورد قبلی ده رقم به ۲ اضافه می کنیم و یک مهره از ستون قبلی کم می کنیم. جواب حاصله یعنی ۱۲ منهای ۷ برابر است با ۵ که عدد ۵ را همانند تصویر وارد می کنیم. جواب نهایی همانطور که در شکل می بینید ۶۵ است.

ضرب در چرتکه

ضرب اعداد در چرتکه هم راحت است شما ابتدا باید همانند تصویر زیر فرمول ضربتان را وارد چرتکه کنید. حالا با توجه به تصویری که در ادامه می آوریم عمل ضرب را انجام می دهیم در ابتدا تصور کنید که قرار است ۳۴ را در ۱۲ ضرب کنید. در گام اول ۳ را در ۱ ضرب می کنیم و جواب آن را در اولین ستون بعد مساوی قرار می دهیم و سپس ۳ را در ۲ ضرب می کنیم و جواب آن را که ۶ شده است در ستون بعدی وارد می کنیم ( همانند تصویر ).

مرحله بعدی با رقم بعدی عدد اول کار داریم یعنی ۴ پس کار ما با ستون اول تمام شده است . ۴ را در ۱ ضرب کرده و جواب را وارد ستون قبلی می کنیم از آن جایی که ۶ به علاوه ۴ برابر ۱۰ می باشد. این ستون را برابر ۰ قرار داده و  به ستون قبلی ۱ مهری اضافه کنید. در نهایت عدد ۴ را ضرب در ۲ کرده و جواب حاصله را که ۸ می باشد وارد ستون آخر می کنیم.( به تصویر دقت کنید )

آموزش ویدیویی کار با چرتکه

نظرات و پیشنهادات شما ؟

امروز در آی آر میکس آموزش تصویری کار با چرتکه را با هم بررسی کردیم.این تنها مدل چرتکه نیست و اگر شما تجربه ای در مورد آموزش چرتکه ایرانی یا آموزش چرتکه فارسی  دارید آن را با ما در میان بگذارید. همچنین خوشحال می شویم اگر  تجربه یا ایده ای درباره آموزش چرتکه دارید، آن را از بخش دیدگاه ها با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.