این روزها عده زیادی به دنبال کسب آموزش پرورش و تکثیر ماهی قزل آلا، کپور و … هستند. چراکه برای ورود به شغل پرورش ماهی کپور، قزل آلا و .. الزامی به داشتن تحصیلات دانشگاهی نیست و بسیاری از پرورش دهندگان ماهی کشور این کار را به صورت تجربی و یا با کسب مهارت نزد پرورش دهندگان دیگر آموخته اند.

چگونه پرورش و تکثیر ماهی راه اندازی کنیم؟ آموزش پرورش ماهی با سود بالا و هزینه کم

How to Start a Fish Hatchery

چگونه پرورش ماهی راه اندازی کنیم؟ پرورش و تکثیر ماهی یکی از زیر مجموعه‌ های آبزی ‌پروری است و معمولاً ماهی ‌هایی همچون قزل ‌آلا، کپور، آزاد ماهی (سالمون)، ماهی کول و … را پرورش می‌ دهند. اگر شما هم به دنبال راه اندازی استخر ماهی و کسب درآمد از این طریق هستید در ادامه با آی آر میکس همراه باشید تا نحوه راه اندازی پرورش و تکثیر ماهی با سود بالا و هزینه کم را با شما در میان بگذاریم.

بخش اول: تعیین نوع ماهی و هدف پرورش

۱- قبل از وارد شدن به شغل پرورش و تکثیر ماهی در خانه، نوع ماهی که قصد پرورش آن را دارید تعیین کرده و هدف از این کار را برای خود مشخص کنید. به این منظور از افراد با تجربه در این زمینه مشورت بگیرید و با جستجو در اینترنت و منابع معتبر اطلاعات خود را در زمینه پرورش و تکثیر ماهی ارتقاء دهید.

۲- قطعا طریقه پرورش ماهی کپور، قزل آلا، سالمون، ماهی زینتی و … با یکدیگر متفاوت است. باید بررسی کنید با میزان سرمایه ای که برای شروع کار دارید، پرورش کدام ماهی در آینده برای شما سودآور خواهد بود.

در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد ماهی ‌های پرورشی کشورمان مختص ماهی قزل ‌آلا است. برای داشتن یک پرورش و تکثیر ماهی قزل ‌آلا همانند تمامی کسب‌ و کارها به مجموعه ‌ای از عوامل نیاز است. یکی از مهم ‌ترین اولویت ‌ها داشتن سرمایه اولیه مناسب و درخور راه‌ اندازی یک کسب ‌و کار است.

۳- پرورش ماهی تیلاپیا امروزه با استفاده از روشهای نوین پرورشی به یکی از راه های سود آور برای کسب درامد از پرورش و تکثیر ماهیتبدیل شده و می تواند با ایجاد اشتغال بصورت مستقیم برای پرورش دهندگان و بصورت غیر مستقیم برای صنایع وابسته سودآور باشد. امروزه ماهی تیلاپیا بعد از کپورماهیان و آزادماهیان، جایگاه سوم را در آبزی ‌پروری به خود اختصاص داده و در بیش از ۱۰۰ کشور جهان پرورش داده می‌شود.

– شرایط پرورش ماهی تیلاپیا؛ ماهی تیلاپیا یک ماهی گرمابی است که رشد بهینه آن در دمای ۲۷ تا ۳۰ درجه می باشد. این دما دمای محیط نیست؛ بلکه دمای آب است که باید به این مقدار برسد تا ماهی اشتهای لازم برای خوردن غذا را داشته باشد.

– پرورش این ماهی بیشتر در مناطق کویری توصیه می شود. همچنین به اکسیژن رسانی زیاد مانند قزل آلا نیاز ندارد.

۴- تکثیر و پرورش گربه ماهی یکی از مهمترین گونه‌ های آبزیان گوشتخوار است که در مزارع پرورش و تکثیر ماهیان در مجارستان پرورش یافته است. این گونه به دلایل زیر با شرایط مزارع کپور ماهیان به خوبی عادت می‌کند.

– اکسیژن خواهی آن نزدیک به کپور معمولی است و می‌ تواند حتی بدون غذا در میزان اکسیژن در لیتر کمی در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد زنده بماند.

– همانند کپور معمولی طیف وسیعی از درجه حرارت را می ‌تواند تحمل کند (از ۴ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) اما در دمای آب ۲۸ تا ۳۰ درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد.

۵- ماهی سی باس، به دلیل گوشت لذیذ و ظاهر بسیار زیبا به عنوان ممتازترین ماهی پرورشی به شمار می آید. وزن این ماهی در سال اول بین ۶/۰ تا ۱ کیلوگرم و در سال دوم بین ۲ تا ۳ کیلوگرم می شود. این ماهی دمای آب نزدیک به ۲۷ درجه سانتیگراد را ترجیح می دهد اما می تواند در آب های ۱۸ تا ۲۹ درجه سانتیگراد نیز زنده بماند.

۶- دمای مناسب جهت پرورش ماهی قزل آلا در استخر خانگی ۱۲ تا ۱۸ درجه سانتیگراد می باشد. البته مناسبترین دما برای پرورش این ماهی ۱۵ درجه سانتیگراد است. دمای بالاتر و پایین تر از این محدوده باعث کاهش رشد می شود و دمای بالاتر از ۲۴ درجه موجب تلفات میگردد.

میزان اکسیژن محلول در آب به فاکتورهای متعددی از جمله ارتفاع، دما، شوری و… بستگی دارد ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از ۵ میلیگرم در لیتر باشد. به طور کلی در پرورش قزل آلا شفافیت آب باید تا کف استخر تامین شده باشد و میزان مواد معلق آن باید کمتر از ۳۰ میلیگرم در لیتر باشد.

۷- مجوزهای لازم جهت پرورش و تکثیر ماهی را از مراکز مربوطه اخذ کنید. بعد از ساخت طرح آبزی پروری بر اساس نقشه های تایید شده و بازدید شرکت و تکمیل فرم، پرونده جهت صدور پروانه بهره برداری به نظام مهندسی ارجاع می شود.

۸- یکی از پر سود‌ترین بخش‌ های آبزی پروری، پرورش ماهی‌ های زینتی است که امروزه از گردش مالی بالایی در دنیا برخودار است. ماهیان زینتی این موجودات رنگارنگ علاوه بر زیبایی که به دکوراسیون خانه‌ می ‌دهند، زمینه اشتغال زایی و درآمد را برای بسیاری از خانواده‌ ها به همراه دارد.

بخش دوم: توسعه یک طرح تجاری برای پرورش و تکثیر ماهی

۱- قبل از تعیین ابعاد استخر پرورش ماهی قزل آلا، گرفتن وام پرورش ماهی و کارهایی از این قبیل، در صورتیکه با این صنعت آشنا نیستید، لازم است به کمک تحقیق در منابع معتبر و کسب تجربه از افراد حرفه ای در این زمینه کسب اطلاعات نمایید.

۲- سود و درامد پرورش ماهی در استخر خانگی؛ راه‌ اندازی کسب‌ و کار در یک فضای دور از شهر که میزان خسارت سیل، باران، طوفان و…  فراوان است می‌تواند بخش قابل توجهی از سرمایه را از بین ببرد. پرورش و تکثیر ماهی بیشتر در مزارع و زمین‌ های کشاورزی بزرگ انجام می ‌شود تا در مصرف منابع به خصوص آب صرفه‌ جویی شود. اما همین موضوع می ‌تواند یکی از چالش ‌ها و بحران‌ های اصلی کار باشد. از سوی دیگر انواع بیماری‌ ها هستند که ماهی‌ ها را تهدید می‌کنند و به یکباره ممکن است تمامی سرمایه شناور در یک استخر پرورش و تکثیر ماهی از بین برود. بنابراین چشم انداز اقتصادی کار خود را دیده و روی آن برنامه ریزی نمایید.

۳- درآمد پرورش دهنده ماهی (خوراکی یا زینتی) تابعی از شرایط و عوامل گوناگون است. اقلیم منطقه، دانش و تجربه پرورش دهنده، میزان استفاده از تسهیلات بانکی و دولتی، سرمایه اولیه و سایر عوامل هر یک به اندازه ای در میزان درآمد پرورش دهنده ماهی مؤثر است.

بخش سوم: آموزش پرورش ماهی در منزل

۱- برای شروع به پرورش و تکثیر ماهی در استخر شما نیاز به حفاری یک برکه کوچک در حیاط خانه یا اگر در فکر پرورش درون خانه هستید یک مخزن برای نگهداری ، پرورش و تکثیر ماهی نیاز دارید. حوض داخل حیاط برای طیف گسترده ای از پرورش و تکثیر ماهی مناسب است. از جمله ماهی تیلاپیا، قزل آلا ، ماهی کوی و…

اندازه حوضچه و شرایط آب و هوایی که در آن زندگی می کنید تعیین می کند که پرورش کدام ماهی برای شما مناسب تر است.

۲- پرورش و تکثیر ماهی می تواند یک کسب و کار پر سود باشد که نیاز زیادی به منابع ندارد و هر کسی می تواند این کار را انجام دهد. تمام آنچه که شما نیاز دارید مقداری فضای اضافی، وقت و برخی از حداقل ها برای شروع می باشد. بهترین مزیت این کار این است که شما با هر مقیاسی که برایتان مقدور است می توانید شروع کنید.

۳- اصول تکثیر و پرورش ماهی؛ گیاهان آبزی همانند گیاهان خشک زی و درختان با جذب نور و دی اکسیدکربن و همچنین گازهای زیان آور، اکسیژن پس می دهند و علاوه بر تامین اکسیژن در محیط بسته حوضچه یا آکواریوم می توانند به عنوان سایه بان، مخفیگاه و حتی محیطی برای تولید مثل ماهیان و ترغیب آنها به تکثیر عمل نمایند.

۴- برای مثال به منظور پرورش ماهی قزل آلا انتخاب نوع غذا و مقدار جیره روزانه مهمترین اصل در زمینه غذادهی هستند. تعداد دفعات غذادهی نیز بستگی به وزن ماهی دارد. مثلا بچه ماهی حدود ۱۰ گرم تا شش بار در روز و ماهیان پروراری یک تا دو بار در روز غذادهی می‌شوند.

در پرورش و تکثیر ماهی تامین غذا بیشترین هزینه تولید را دارد. پس هرچه بتوان در این قسمت مدیریت بهتری اعمال کرد، سودآوری کار بیشتر خواهد شد.

بخش چهارم: شروع کار تولیدی

۱- اگر به دنبال کسب درآمد پرورش ماهی در ابعاد وسیع هستید و به چشم کسب و کار و تجارت به آن نگاه می کنید طبیعتا باید فضا و تجهیزات خود را کامل تر نمایید.

برای پرورشگاه های مبتنی بر حوضچه های بزرگتر شما باید چندین حوض، مساحت کافی زمین و مقدار قابل توجهی از تجهیزات اضافی را داشته باشید.

۲- اگر فضای کافی در حیاط منزل ندارید مزارع عمودی و پرورش و تکثیر ماهی در بشکه ها مناسب هستند. شما به راحتی می توانید یک سیستم آکواپونیک برای پرورش گیاهان وسبزیجات و پرورش و تکثیر ماهی به طور هم زمان ایجاد کنید. تمام آنچه که نیاز دارید، دو عدد بشکه، لوله های PVC و جعبه ابزار است.

۳- برخی ماهی ها در سیستم پرورش ماهی با آب شور و برخی با سیستم پرورش و تکثیر ماهی با آب شیرین رشد می کنند که تهیه هر کدام از آنها با استفاده از تصفیه آب پرورش ماهیان امکان پذیر است. اما نکاتی که در تصفیه آب پرورش ماهی اهمیت بسزایی دارند عبارتند از:

– تنظیم و افزایش میزان اکسیژن در آب

– حذف فضولات و مواد سمی آب

– حذف میکروارگانیسم ها و جلبک ها

– کاهش مصرف آب.

اکسیژن آب بی نهایت نیست و با مصرف ماهیان تمام می شود. هر چقدر هم تعداد ماهیان در یک استخر بیشتر باشد، اکسیژن زودتر تمام می شود. آموزش ساخت استخر خانگی کم هزینه با بلوک سیمانی و سنگ را هم از آی آر میکس مطالعه کنید.

با استفاده از پمپ و دستگاه تصفیه آب، میزان اکسیژن آب تنظیم شده و باعث امکان رشد تعداد بیشتری از ماهی ها در یک استخر می گردد. استفاده از اکسیژن فعال در تصفیه آب باعث می شود تا در دیواره و کف استخر پرورش ماهی، جلبک ها و خزه ها نتوانند رشد کنند؛ در نتیجه نیاز به نظافت های پی در پی استخر ها بسیار کاهش میابد.

۴- رقم بندی از جمله کارهایی است که معمولا در همه استخرهای پرورش و تکثیر ماهی صورت می گیرد. مهمترین دلایل اینکار عبارتست از:

– به دلیل ریز و درشت بودن ماهی و خطا در میانگین وزنی، محاسبه جیره غذایی دقیق نخواهد بود.

– ماهی های کوچکتر در رقابت غذایی با ماهی های بزرگتر موفق نیستند؛ بنابراین رشد نخواهند کرد یا رشد بسیار کندی خواهند داشت.

ماهی ‌ها پس از مدتی باید صید شده و از استخر خارج شوند. اگر در زمان مناسب به فروش نرفته باشند باید فریز شده و به صورت یخ ‌زده به بازار ارائه شوند. بیشتر پرورش ‌دهندگان امکانات و ابزار های مناسب این کار را در اختیار ندارند. اگر این کار برون‌ سپاری می‌ شود که باز هم مشکلاتی را برای تولیدکننده به وجود می‌آورد که یکی از مهمترین آنها بازگشت سرمایه است.

نظرات و پیشنهادات شما؟

امروز در آی آر میکس کاملترین آموزش پرورش و تکثیر ماهی کپور، قزل آلا… و نحوه راه اندازی کسب و کار در این زمینه را با شما در میان گذاشتیم. اگر در این زمینه انتقاد یا پیشنهادی دارید آن را در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.